Goed en slecht cholesterol: een introductie
Onterecht wordt vaak gedacht dat cholesterol in z’n geheel niet goed voor ons zou zijn. Niets is minder waar, want cholesterol speelt een ongekend belangrijke rol in ons lichaam. De vetachtige stof wordt aangemaakt in onze lever en is nodig voor de opbouw van onder andere onze lichaamscellen en hormonen. Hoe dat wordt aangevoerd en afgevoerd heeft te maken met ons goede en slechte cholesterol. Wanneer we spreken over het goede en slechte cholesterol, gaan we uit van de HDL- en LDL-waarde. Het cholesterol wat we als ‘goed’ beschouwen heet het HDL-cholesterol, wat staat voor Hoge Dichtheid Lipoproteïnen. Het cholesterol wat ‘slecht’ is, noemen we LDL-cholesterol. Dat staat voor Lage Dichtheid Lipoproteïnen. Later lichten we toe wat deze waarden voor ons betekenen.
Cholesterol is dus nodig voor ons lichaam om te functioneren. Een teveel, ofwel een verhoogd cholesterol, brengt gezondheidsrisico’s met zich mee. Zo kan een te hoog aan ‘slecht’ cholesterol aderverkalking veroorzaken, wat een voorloper kan zijn voor hart- en vaatziekten. Wil je weten of jouw cholesterolgehalte op peil is? Doe dan een meting bij de huisarts. Hij of zij kan jou meer vertellen over jouw cholesterolverhoudingen en wat jouw normale cholesterolwaarden zijn.
Wat is goed cholesterol?
Laten we beginnen met het goede cholesterol. Op de vraag ‘welke cholesterol is goed?’ is het antwoord HDL-cholesterol, ofwel de Hoge Dichtheid Lipoproteïnen. Lipoproteïnen worden gemaakt van vet en eiwitten en zorgen ervoor dat het cholesterol zich in ons lichaam kan verplaatsen. Waar het LDL ervoor zorgt dat cholesterol vanuit de lever naar onze organen wordt vervoerd, zorgt het goede HDL ervoor dat het overtollige cholesterol weer terug naar de lever wordt gebracht. Hier kan ons lichaam het teveel weer uitscheiden. Hoe hoger de waarde van het goede cholesterol, hoe beter.
Om jouw cholesterol te onderhouden, is het relevant om jouw normale cholesterolwaarden onder de loep te nemen. Maar ook om te kijken naar verbeterpunten in onze leefstijl en eetgewoonten. Wil je de werking van het goede cholesterol ondersteunen? Dan kan voldoende dagelijkse beweging en een uitgebalanceerd voedingspatroon met gezonde, lekkere recepten daar effectief aan bijdragen.
En wat is slecht cholesterol?
Slecht cholesterol is het LDL-cholesterol, ofwel de Lage Dichtheid Lipoproteïnen. Deze lipoproteïnen zorgen ervoor dat het cholesterol wat in onze lever wordt aangemaakt via het bloed vervoerd kan worden naar andere lichaamsdelen als organen. We beschouwen dit als slecht cholesterol omdat het bij een teveel makkelijk aan de binnenwand van onze bloedvaten kan kleven. Doordat het kan ophopen in de slagaderwand verhoogt dat het risico op bloedstolsels en het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. Als we zeggen dat iemand een verhoogd cholesterol heeft, spreken we altijd van LDL-cholesterol in het bloed, wat daarom dus het slechte cholesterol is. Als de normaalwaarden van dit slechte cholesterol te hoog zijn, dan zal een huisarts je aanraden om daar iets mee te doen. Wil je het gehalte slecht cholesterol verlagen? Dan zijn er ook stappen die je zelf kunt ondernemen in het veranderen van jouw leefgewoontes. We adviseren je om dit wel altijd te doen in overleg met jouw huisarts en op basis van zijn of haar professionele adviezen.
Wat is het verschil tussen goede en slechte cholesterol?
Maar wat is het verschil tussen goed en slecht cholesterol? Het verschil tussen het goede en slechte cholesterol is dat de HDL, wat wordt gezien als ‘goed’, voor de afvoer van overtollig cholesterol zorgt en de LDL, wat als slecht wordt beschouwd, voor het transport via het bloed naar de rest van het lichaam zorgt. Doordat het cholesterol kan blijven kleven als het door het lichaam wordt vervoerd, wil je dat de LDL-normaalwaarden daarom zo laag mogelijk zijn. Als er geen sprake is van hart- of vaatziekten en diabetes, zou de LDL-normaalwaarde niet hoger dan 130 mg/dL moeten zijn. De HDL-normaalwaarden mogen juist wel hoog zijn. In ieder geval hoger dan 45 mg/dL voor mannen en 55 mg/dL voor vrouwen. Het is mogelijk om thuis een zelfmeting te doen. Echter geven de uitkomsten je geen inzicht in de verhouding tussen jouw goede en slechte cholesterol. Een nauwkeurige meting bij de arts vertelt dat wel.
Het ontstaan van goed en slecht cholesterol
Onze lever is niet de enige bron waar cholesterol wordt aangemaakt. Cholesterol vind je namelijk ook in voedingsmiddelen als zuivel, vlees of gevogelte. Als je bijvoorbeeld elke dag veel vlees eet, kan dit invloed hebben op de verhouding tussen het goede en slechte cholesterol. Als er sprake is van een verhoogd cholesterol kan dat meerdere oorzaken hebben. Geslacht, leeftijd of erfelijkheid zijn factoren waar we zelf weinig aan kunnen veranderen, maar dat geldt niet voor de manier waarop we leven. Kleine aanpassingen in jouw dagelijkse voeding maken al verschil, zoals het vaker nuttigen van cholesterolverlagende producten, of verzadigde vetten te vervangen door onverzadigde vetten.
Wil je meer weten over jouw cholesterol en wat je zelf kunt doen? Bestel dan nu onze gratis starterskit. Hierin vind je alles wat je moet weten over het cholesterol. En dankzij de praktische tips en weetjes kun je er direct mee aan de slag!
*Een hoog cholesterolgehalte is een risicofactor voor de ontwikkeling van coronaire hartziekten. Hiervoor bestaan meerdere risicofactoren en de verandering van één van die factoren kan al dan niet een heilzaam effect hebben.